GM Ding Liren

Ding Liren, 2023 Dünya Şampiyonası'nda GM Ian Nepomniachtchi'yi yenmesinin ardından FIDE Dünya Şampiyonu oldu. Pek çok dünya şampiyonunun kariyerlerinde olduğu gibi hem yakın geçen mücadeleler hem de gösterdiği dominant performanslar Ding'in şampiyonluğa giden yolunda basama taşları olmuştur.

Ding 16 yaşında ilk kez Çin Satranç Şampiyonu olarak bunu başaran en genç oyuncu olarak tarihteki yerini aldı. 2017 ve 2019 Dünya Kupası'nda iki kez üst üste finale kalmayı başaran ilk oyuncu oldu.Üç Çin Şampiyonluğunun yanı sıra Satranç Olimpiyatlarında elde ettiği iki takım altın madalyası ve bir bireysel altın madalyası var (ayrıca Dünya Takımlar Şampiyonasından da takım halinde kazanılmış bir altın madalyası var).

Ağustos 2017'den Kasım 2018'e kadar en üst düzey satranç yarışmalarında 100 oyunluk bir yenilmezlik serisi yakaladı - GM Magnus Carlsen bu rekoru Ekim 2019'da kırana kadar tarihteki en uzun yenilmezlik serisi buydu. 2018'de Ding dünya sıralamasında en iyi beş oyuncu arasına girdi (Mayıs'ta) ve 2800 reyting barajını da aşmayı başardı (Eylül'de) ve halen her iki eşiğin içinde yer almaktadır.

• Gençliği ve Erken Satranç Kariyeri (1996 - 2008)
• Çin Satrancını Fethedişi ve GM Unvanı (2009-2016)
• Adaylar Turnuvasına Katılma Hakkı Elde Etmesi (2017-2019)
• Dünya Şampiyonu Olması (2020-23)

Gençliği ve Erken Satranç Kariyeri (1996 - 2008)

Ding Çin'in güneydoğusundaki Cıciang eyaletinin Wenzhou ilinde dünyaya gelmiştir. Bu şehrin zengin bir satranç tarihi vardır - aynı zamanda eski Dünya Kadınlar Satranç Şampiyonu Zhu Chen de burada  doğmuştur. Ding, 4 yaşındayken annesi onu Wenzhou'daki bir satranç kulübünü götürür. Burada satrancı öğrendi ve Zhu'nun ilk antrenörü olan ve Wenzhou Satranç Federasyonu içinde şöhretli Chen Lixing ile çalışmaya başladı.

Ding ilk yarışmalarında başarılı oldu. Çocuk yaşlarda kendi yaş grubu turnuvalarına düzenli olarak katılıyordu ve kendi yaş grubu için güçlü sayılabilecek Li Chengzhi Kupası'nı kazandı. Ayrıca dünya sahnesine de çıktı. Kasım 2003 ve Kasım 2004'te 10 Yaş Altı Dünya Yaş Grupları Şampiyonası ile 12 Yaş Altı Dünya Yaş Grupları Şampiyonasında birinciliği paylaştı. Her iki yarışmada da averajla (eşitlik bozma) ikinci oldu.

Ding, 11 yaşındayken Çin Takımlar Şampiyonasına katılıp burada 1/4 skorla oynadı. Ertesi yıl ilk Çin Satranç Şampiyonasına katıldı ve 3,5/7 skorla oynadı. 2008 yılında bu prestijli turnuvaya bir sonraki katılımında 5,5/11 ile altıncı oldu.

Çin Satrancını Fethedişi ve GM Unvanı (2009-2016)

Ding'in ilk patlama yılı 2009 oldu. Yalnızca 16 yaşındayken Çinli satranç fenomeni  dünya çapında bir satranççı olacağını ilk kez gösterdi ve bunu tek turnuvada kanıtladı: 2009 Çin Satranç Şampiyonası.

Turnuvada 12 oyuncu vardı. 10'u büyükustaydı ve aralarındaki en yüksek reytingli üç isim şöyleydi:—Ni Hua (2724), Bu Xiagzhi (2704) ve Wang Hao (2696)— ya 2700 eşiğine yakın ya da bu eşiği aşmışlardı. Ding, turnuvaya katılıp büyükusta unvanı olmayan iki oyuncudan birisiydi ve tüm katılımcılar içinde en düşük ikinci reytinge sahipti (2458).

Ding, mucizevi bir turnuva oynadı. 11 turda yenilgisiz 8,5 puan topladı ve turnuvanın en yüksek reytingli iki oyuncusu olan Wang ve Ni'yi yendi. Ding'in turnuva performansı inanılmazdı: 2811.

Bu zaferi Ding'in 16 yaşında Çin Şampiyonasını kazanan en genç oyuncu olduğu anlamına geliyordu. Turnuvadaki performansı Ding'in son büyükusta normunu da almasını ve böylece bu önemli unvanı elde etmesi gereken sonucu almasını da sağladı. Ding, tek turnuvada hem ulusal şampiyon hem de büyükusta oldu. Ekim 2009'da 17. yaş gününden iki hafta önce resmen Büyükusta unvanını da aldı.

Ding, ülkesinin ulusal şampiyonasını kazanarak manşetlerde yer almakla yetinmedi. İki yıl sonra, 2011 Çin Satranç Şampiyonasını bu kez en yakın rakibinin iki puan önünde kazandı.  2012'de bu turnuvayı tekrar kazandı. 19 yaşında, Ding üç kez ulusal şampiyon olmuştu. Bütün bu turnuvalarda yenilgisizdi.

Ding, bu dönemde Çin'i uluslararası platformlarda da temsil etti. İstanbul'da oynanan 2012 Satranç Olimpiyatında üçüncü masada oynadı, ülkesi dördüncü oldu. 2014'te Çin tarihindeki ilk altın madalyasını alırken Ding de ikinci masada bireysel bir gümüş madalya kazandı. Ding ve Çin aynı başarıyı 2016'da tekrarlayamasa da Çin 2015 Dünya Takımlar Şampiyonası (bağlantı İngilizce'dir) altın madalya kazandı ve Ding de birinci masadaki performansıyla gümüş madalya aldı.)

Ding'in bu dönemdeki diğer dikkat çekici sonuçları 2012 Dünya Gençler Şampiyonasındaki üçüncülüğü ve 2015'teki başarılarıdır. 2015 Tata Çelik turnuvasında 8,5/13 ile Carlsen'in arkasından ikinci sırada yer aldı. Yıldızlar dolu bu turnuvada ikinciliği Maxime Vachier-Lagrave, Anish Giri ve Wesley So ile paylaştı. 2016 Tata Çelik turnuvasında yine Carlsen'in ardından ikinciliği paylaşırken bu kez kendisine Fabiano Caruana eşlik etti.) 2015'in sonlarında Wang Yue'nun ardından dünya sıralamasında ilk 10'a giren tarihteki ikinci Çinli satranççı oldu.

Adaylar Turnuvasına Katılma Hakkı Elde Etmesi(2017-2019)

Ding, 2017'nin başında Ding, Çin'in Shenzen kentinde oynanan Shenzhen Longgang Satranç Ustaları Turnuvasını kazandı. 6,5/10  skorla ikinciliği paylaşan Giri ve Peter Svidler'in bir puan önünde yer aldı. Daha sonra Mayıs ayında Shakhriyar Mamedyarov en az 2750 reytingi olan 9 oyuncunun önünde  Moskova Grand Prix'yi kazandı.

En dikkat çekici performansı ise 2017 FIDE Dünya Kupası'ndaydı. 11sıradaki Çinli satranççı güçlü bir turnuva oynadı, 128 oyuncunun yer aldığı eleme usulü turnuvada finale kadar yükseldi. Yarı finalde ikinci sıradaki So'yu devirdi. Ding, finalde Levon Aronian ile karşılaştı ve maçın klasik bölümündeki dört beraberliğin ardından Aronian'a hızlı satranç eşitlik bozmalarında 2-0 yenilip final maçını kaybetti.

Adaylar Turnuvasına bu turnuvada finale kalan iki oyuncu katılmaya hak kazandığından Ding, dünya şampiyonunun rakibini belirleyen turnuvaya katılmaya ilk kez hak kazandı. Bu aynı zamanda bir Çinli oyuncunun ilk kez Adaylar Turnuvasında oynayacağı anlamına da geliyordu.  Ding, FIDE Adaylar 2018 Turnuvası'nı dördüncü tamamladı. Turnuvadaki tek yenilgisiz oyuncu olurken bir galibiyet 13 beraberlikle turnuvayı tamamladı.

Mart ayında, ertesi ay, 2018 Şamkir Satranç Turnuvasında Carlsen'in ardından tek başına ikinci oldu. Ekim ayında 2018 Satranç Olimpiyatı ile tekrar sahalara döndü. Çin altın madalya alırken Ding de birinci masada 2873 performansla altın madalya aldı ve turnuvadaki en yüksek ikinci reyting performansını gösterdi.

Ding, 2019'da 2019 Sinquefield Kupası'nda en etkileyici performanslarından birisini gösterdi. 12 üst düzey oyuncunun yer aldığı turnuvada 2750 elonun altında yer alan ve en düşük reytingli oyuncu Nakamura'ydı. Ding, turnuvayı yenilgisiz 6,5/11 puanla tamamladı ve turnuvadaki reyting performansı 2845'ti. Bu sonuçla Carlsen ile birinciliği paylaştı ve ikili yıldırım play-off maçı oynadılar. Ding maçtaki her iki oyunu da kazandı. Ding, Aronian'ın 2007'deki galibiyetinden beri eşitlik bozmalarda Carlsen'i yenen ilk satranççıydı.

Birkaç ay sonra 2019 FIDE Satranç Dünya Kupası'na katılan Ding, tıpkı 2017'deki gibi yine finale kadar çıktı. 128 satranççının yer aldığı turnuvanın en yüksek reytingli ismi olan Ding, finalde Teimour Radjabov ile karşılaştı ve maç eşitlik bozmalara kaldı. Radjabov her iki yıldırım eşitlik bozma oyununu da kazandı ve her iki oyuncu da 2020 Adaylar Turnuvası'na katılma hakkı elde etti.

Dünya Şampiyonu Olması (2020-23)

Ding, 2020 Adaylar Turnuvası'nın öncesinde favorilerden birisiydi; ama bu turnuvaya ilk iki oyunu kaybederek kötü başladı. 26 Mart 2020'de COVID-19 pandemisi ve Rusya'da uygulanmaya başlayacak seyahat engeli nedeniyle Adaylar Turnuvası ertelendi. Yedinci tur sonunda Ding, 2,5/7 ile 7-8. sıraları paylaşıyordu.

Turnuva 19 Nisan 2021'de kaldığı yerden tekrar başladı ve Ding turnuvanın ilk yarısından çok daha iyi bir performans gösterdi. Son üç turda GM'ler Alexander Grischuk, Kirill Alekseenko ve turnuvanın galibi Ian Nepomniachtchi'ye karşı kazanan Çinli büyükusta 7/14 ile beşinci sıraya kadar yükseldi.

2022'de Ding Adaylar Turnuvası'na katılma hakkını reytingle elde etti. Bu da GM Sergey Karjakin ceza aldıktan sonra minimum oyun sayısı şartını hızlıca Çin'de birkaç turnuvada üst üste oynayarak elde etti. 2020-21 Adaylar Turnuvası'nda olduğu gibi Ding, turnuvanın ilk yarısını kötü geçirdikten sonra sağlam bir sonuçla tamamladı ve GM'ler Jan-Krzysztof Duda, Richard Rapport, Caruana, ve Nakamura'yı yenerek ikinci oldu.

Adaylar İkincisi olsa da Ding, 2023 FIDE Dünya Şampiyonası'na Carlsen'in tahtını bırakacağını açıklamasıyla katılma fırsatı elde etti. Ding, Nepomniachtchi'ye karşı bu dünya şampiyonluğu ünvan maçını kazandı ve Çin'in ilk klasik Dünya Şampiyonu oldu.

Ding'in dünya şampiyonluğu, bir yıl sonra 2024 FIDE Dünya Şampiyonluk Maçı'nı GM Gukesh Dommaraju'ya kaybetmesiyle sona erdi.