FIDE Grand Swiss 2023: Kim Dünya Şampiyonluğu için Mücadele Edecek?

2024 Adaylar Turnuvasına katılacak iki isim bu yılın en güçlü açık turnuvası olan, toplam ödülü 460.000 ABD Doları olup ve 25 Ekim-5 Kasım tarihlerinde Man Adası'nın Douglas kentinde oynanacak 2023 FIDE Grand Swiss ile belli olacak. Bir Dünya Şampiyonluğu Maçı oynamaya kim daha yakın?

Bu prestijli açık turnuva bugün aralarında 106 büyükustanın yer aldığı dudak uçuklatacak bir kadroyla başlıyor, 92 oyuncu 2600'ün üstünde ve bu isimlerin arasında da 22 isim 2700 üzerinde. FIDE Kadınlar Grand Swiss de 50 davetli oyuncudan 15'nini büyükusta olmasının gösterdiği gibi oldukça kuvvetli.

Türkiye'den Üç Temsilcimiz Var

Turnuvaya Türkiye'den üç temsilcimiz katılıyor: GM Mustafa Yılmaz, GM Vahap Şanal ve genç yıldız IM Ediz Gürel.

Türkiye sıralamasının bir numarası GM Mustafa Yılmaz, Avrupa Kulüpler Kupası'nda üçüncü olan Göktürk Satranç Spor Kulübünde oynadı. Bu turnuvadaki performansıyla 10 elo kazanarak 2650 barajını geçti ve canlı sıralamada 92. sıraya yükselerek ilk yüze girdi.

2650 barajına ulaşan büyükusta yeni hedefleri olduğunu Twitter hesabından paylaşmayı da ihmal etmedi:

Uzun zamandır hedeflediğim 2650 eloya ulaştım. Şimdi yeni hedeflere yelken açma zamanı…♟️💪🏻🇹🇷 pic.twitter.com/KqgEhhwD9X

— Mustafa Yılmaz (@gmmustafayilmaz) 9 Ekim 2023

GM Vahap Şanal, Dünya Kupasında 4. tura çıkarak bu dereceyi elde eden ve Türkiye'de yetişmiş ilk büyükusta olmuştu. Ulaştığı 2603 FIDE reytingiyle kariyerinin en yüksek puanına ulaşan genç yıldız bakalım yeni rekorlara imza atabilecek mi? Vahap Şanal, Avrupa Kulüpler Kupası'nda üçüncü olarak tarihi bir başarı elde eden Göktürk Satranç Spor Kulübü ekibinin de bir parçasıydı.

2008 doğumlu genç yıldız Ediz Gürel, Dünya Kupası'ndaki performansının ardından yükselişini sürdürdü. Geçtiğimiz hafta başlayan Hırvatistan liginde GŠK SOLIN-CEMEX takımında hamle yapan oyuncumuz 5/7 skorla şampiyon olan takımına katkı verdi. Turnuvada toplamda 19 elo kazandı. Öncesinde Avrupa Kulüpler Kupasında THY takımıyla mücadele etti ve 7/7'lik inanılmaz bir performans göstererek 20 elo kazandı. Ediz Gürel bu sonuçlarla canlı olarak 2553 eloya ulaştı.

İlk turda da Avrupa Kulüpler Kupası'nda yenmeyi başardığı güçlü GM Bartel ile karşılaşıyor.

Leko: "Grand Swiss her zaman özeldir"

113 oyuncunun yer aldığı Açık Kategorinin başını ABD Şampiyonu ve Dünyanın iki numarası GM Fabiano Caruana, vatandaşı GM Hikaru Nakamura'nın önünde çekiyor. İlk sıralar için mücadele etmesi beklenen diğer isimler (reyting sırasına göre) GM Alireza Firouzja, GM Anish Giri, GM Gukesh Dommaraju, GM Richard Rapport, GM Levon Aronian, GM Praggnanandhaa Rameshbabu ve arkalarından GM Alexander Grischuk, GM Maxime Vachier-Lagrave ile GM Jan-Krzysztof Duda.

Eski Dünya Şampiyonluğu Adayı GM Peter Leko turnuva boyunca Chess.com'a yorum yapacak ve alışıldık dokuz tur yerine 11 tur klasik formatla oynanacak ve sadece tek bir boş günü olan bu İsviçre Sistemi turnuva öncesi şu değerlendirmeleri yaptı:

"Grand Swiss her zaman çok özel! Benim favorim "eski güzel klasik zaman kontrolü!". Hem oyuncu hem de artık yorumcu olarak bu formata bayılıyorum. Gerçek bir maraton ve oyunların mantıklı bir sonuca ulaşmasını sağlıyor", diyor Leko.

"Dünya Kupası veya Olimpiyat gibi çok fazla şey olup biteceği için, pek çok oyuncuya adil davranamadığımızı düşünüyorum, bu onları takip etmek veya yayınlamak istemediğimizden değil, aynı anda çok fazla şey olmasından! Klasik zaman kontrolü bu açıdan çok hayati önem taşıyor," diye ekledi Macar büyükusta.

Adaylar Bileti için Mücadele

Toplam para ödülü ciddi bir miktar olan 460.000$ olacak ve turnuvayı kazanan isim 80.000$ ödül alacak. Ne var ki, pastanın üzerindeki krema da ilk iki sıraya girecek isimlerin Toronto, Kanada'da oynanacak 2024 Adaylar'a gitmesi olacak. Bu önemli turnuvayı kazanacak isim de halihazırdaki Dünya Satranç Şampiyonu GM Ding Liren'e karşı maç yapabilecek. 

2024 Adaylar Turnuvası'na katılma hakkı olan dört isim şimdiden belli:

• GM Ian Nepomniachtchi (2023 Dünya Şampiyonası Finalisti)
• Praggnanandhaa (2023 FIDE Dünya Kupası ikincisi)
• Caruana (2023 FIDE Dünya Kupası üçüncüsü)
• GM Nijat Abasov (2023 FIDE World Dünya Kupası dördüncüsü, kupayı kazanan GM Magnus Carlsen'in yerine geçmesi bekleniyor)

Tek Adaylar bileti de 2023 FIDE Turnuva Serisi galibinin olacak ve son bilet de 2024 Ocak reyting listesinde yukarıdaki isimler arasında yer almayan veya koşulları yerine getirmeyen en yüksek reytingli oyuncuya gidecek.

Turnuva için yorum yapacak isimlerden GM Robert Hess, Grand Swiss'in bir oyuncunun hayatının turnuvasını geçirmesi durumda "rastgele" bir katılımcı ortaya çıkarabileceğini düşünüyor. Ne var ki, bu aslında Hess'e göre tamamen hak edilmiş bir sonuç olacak.

"İşleri genelde karmaşıklaştıran şey, zaten katılma hakkı elde eden isimlerin turnuvaya katılabilmesi, bir oyuncu gelecekteki Adaylar Turnuvasındaki rakibi olunca işler garipleşebiliyor. Biraz tuhaf; ama böyle bir para ödülü olunca da oyuncuların gelir olanaklarını kısıtlamak da pek adil olmazdı."

My guess is the English and American number 1s got theirs

— Magnus Carlsen (@MagnusCarlsen) October 23, 2023

"Bence İngiliz ve Amerikan bir numaraları haklarını elde ettiler"

— Magnus Carlsen (@MagnusCarlsen) 23 Ekim 2023

Yoğun Satranç Takvimi

Turnuvanın dikkat çeken bir diğer tarafı da oldukça yoğun bir takvime denk gelmiş olması. Caruana, Aronian ve Sam Shankland'ın 17 Ekim'de tamamlanan zorlu ABD Şampiyonasından sonra birkaç gün dinlenecek zamanı vardı. Diğer taraftan 21 Ekim'de biten Katar Masters'da yarışan satranççıların dinlenmek için çok daha sınırlı zamanı olacak. Bu turnuvanın Nakamura, Giri, Gukesh ve GM Nodirbek Abdusattorov gibi favorilerini mutlaka etkileyecektir.

Ayrıca geçtiğimiz hafta sonu Almanya'daki Bundesliga oynandı ve burada turnuvanın favorileri arasında sayılabilecek Abdusattorov, Keymer, Rapport ve Duda gibi isimler sahne almıştı. Katar'a antrenör olarak gelen Leko bu konuyla ilgili özel bir hikâye paylaştı.

"Parham [Maghsoodloo] ve Nodirbek [Abdusattorov] kapanış töreni öncesi birbireriyle bir dizi yıldırım oyunu oynadılar ve Abdusattorov'un birkaç dakika önce play-off oynadığını da hatırlattı. "Kapanış töreni bittikten sonra birbirlerine karşı yıldırım oynamaya devam ettiler! Kim onların ertesi gün 14:00'te Bundesliga'da oynayacağını tahmin edebilirdi ki?"

Abdusattorov scored a crushing attacking win in the Chess Bundesliga today! https://t.co/YNl9SNENzi #c24live pic.twitter.com/NfJvC9Rryo

— chess24.com (@chess24com) October 22, 2023

Abdusattorov Bundesliga'da bugün müthiş bir hücum partisi oynadı! https://t.co/YNl9SNENzi #c24live pic.twitter.com/NfJvC9Rryo

— chess24.com (@chess24com) 22 Ekim 2023

"İkisi de gayet iyi oynadı. Bence bu bu genç kuşağın ne kadar satranç fanatiği olduğu ve ne kadar tehlikeli olduklarını gösteriyor", dedi Leko ve Vachier-Lagrave'ın farklı bir yaklaşım izleyerek Katar Masters ile Bundesliga'da oynamayıp iyi hazırlıklı ve dinç olabileceğine dikkat çekti.

2019 FIDE Grand Swiss turnuvası biraz da sürpriz bir şekilde GM Wang Hao 8/11 ile Caruana'nın önünde aldığı zaferle sonlanırken, 2021'de Firouzja da 8/11'le bu turnuvayı kazanmıştı.

Satranç severlerin çok beğendiği Macar büyükusta bir kazanan tahmin etmedi; ancak şuna dikkat çekti:

Çılgın ve büyük mücadeleler bekliyorum. Favoriler için iyi başlamak çok önemli olacak. Grand Swiss'in en önemli numaralarından birisi büyük bir geri dönüşün kaç puanda olursanız olsun imkânsız olması; çünkü zaten kaç puanda olursanız olun çok güçlü rakipleriniz olacak ve bu rakipler çoğu zaman Elo favorilerine karşı çok temkinli olacaklar.

Hess, Leko, GM Jan Gustafsson ve GM Daniel Naroditsky ile yorum yapacak GM de bu görüşlere katıldığını ve turnuvanın oldukça heyecanlı geçeceğini söyledi.

"Kapalı turnuvalara davet edilmeyecek özel oyunculara sağlanan bu tarz fırsatların büyük destekçisiyim." 

Hess, satrançseverlerin özellikle dikkat etmesi gereken bir oyuncunun Avrupa Kulüper Kupası'ndaki güçlü performasından sonra dünyanın 13. sırasına çıkan Ermeni GM Haik Martiosyan olduğuna dikkat çekti.

"Süper GM'liğe yükselişi neredeyse hiç dikkat çekmedi. Son Dünya Yıldırım'da bronz madalya aldı, genç ve halen gelişiyor."

Hess ayrıca dünyanın ilk 20'sine 20 oyunda aldığı 25 reytingle giren Magshodloo'ya da dikkat çekti. Dikkat edilmesi gereken bir başka oyuncu da Rusya Süper Finalinde üst üste altı oyun kazanan GM Vladislav Artemiev olacak. Hess, onun için "çok formda görünüyor," yorumunu yaptı.

Vachier-Lagrave, dünya sıralamasında biraz geriye gittiyse de her zaman üst sıraların bir adayı. Fransız yıldız, hem Katar Masters hem de Bundesliga'da oynamadı.

"Kesinlikle iyi dinlenmiş ve çok iyi hazırlıklı olarak buraya geliyor," diyen Leko'nun yanı sıra Hess de şuna dikkat çekti:

"MVL, AI Cup'ta üst üste maçlarda Magnus'u daha yeni yendi ve bu inanılmaz bir performans. Arkasından da Avrupa Kulüpler Kupası'nda dikkat çekti. Ben olsam ona çok dikkat ederdim. Form tutuyor."

Kadınlar Grand Swiss

FIDE Kadınlar Grand Swiss de 2021'de Letonya'nın başkenti Riga'da oynanan turnuvanın ardından ikinci kez düzenleniyor. 50 davetli oyuncu arasında 15  büyükusta var ve bu oyuncular 25.000$'lık para ödülü için mücadele edecekler. Daha da önemlisi, Kadınlar Adaylar Turnuvası için iki yer için de mücadele ediyorlar.

GM Aleksandra Goryachkina turnuvanın reyting favorisi olup, onu aralarında şu isimlerin bulunduğu oyuncular takipediyor: GM Alexandra Kosteniuk, GM Mariya Muzychuk, GM Tan Zhongyi, GM Anna Muzychuk, and Chess.com'un  "I'M Not A GM" turnuvası galibi IM Polina Shuvalova.

Beş oyuncu Toronto'daki Kadın Adaylar Turnuvası'na katılma hakkı elde etmiş durumda:

• GM Lei Tingjie
• GM Kateryna Lagno
• Alexandra Goryachkina
• IM Nurgyul Salimova
• Anna Muzychuk

Turnuvanın sonunda, oynama hakkı elde eden sekiz oyuncudan yedisini bileceğiz. Sekizinci ve son isim de 2024 Ocak FIDE sıralamasında en yüksek reytingli oyuncu olacak.

"Sadece 50 katılımcı arasında 2 bilet alabilmek oldukça önemli," diyor Hess. "Bence sorun yo; çünkü çok sayıda genç oyuncu reytinglerinden daha kuvvetli olabilirler."

"Süper formda" olan bir başka oyuncu da Vaishali R olabilir. Praggnanandhaa'nın kız kardeşi en son GM normunu aldı.

Hess aynı zamanda Rusya doğumlu Alman WGM Dinara Wagner'den de övgüyle bahsediyor.

"Son bir yıldaki oyunlarından çok etkilendim. Elo'sunu 100 puandan fazla artırdı ve bu arada pek çok önemli galibiyete imza attı. Hem Goryachkina hem de Lagno'yu aynı turnuvada tesadüfen yenemezsiniz. Wagner, bunu Kadınlar Grand Prix'nin dördüncü ayağını kazanırken başardı. Bu arada yenilgisiz 7/9 yaptığı Dortmund'da bir GM normu daha aldı. Acaba 2023 yılına bir etkileyici turnuva zaferi daha sığdıramaz mı?"

FIDE Grand Swiss aynı zamanda genç oyuncuların en iyilerle karşılaşması için de bir fırsat. Chesskid elçisi IM Alice Lee, geçen hafta ABD Kadınlar Şampiyonası'nı üçüncü bitirdi; ancak bu kez karşısında daha zorlu bir oyuncu grubu olacak.

Lee, Chess.com'a yaptığı açıklamada şu sözleri söyledi: "Bu kadar güçlü ve deneyimli rakiplere karşı oynama fırsatı bulduğum için çok minnetarım." 

"Uluslararası arenada yarışacağını görmekten çok mutluyum," dedi Hess vatandaşı için.

Chess.com'un ve Chess.com Türkçe 2023 FIDE Grand Prix canlı yayını Chess24 ve Chess 24 Türkçe'nin Twitch ve Youtue kanallarından izleyebilirsiniz. İngilizce yayınlarda GM'ler Daniel Naroditsky, Hess, Jan Gustafsson ve Leko. Türkçe yayınlarda ise GM Emre Can, IM Deniz Özen, FM Selim Çıtak ve Sabri Can Onay Yontar ile Emre Hasgüleç yer alacak.